Renovaties stimuleren

De regionale overheden proberen het aantal woningrenovaties te stimuleren. Enerzijds hebben zij daartoe een uitgebreid gamma van steunmaatregelen voor energiebesparende en andere renovatiewerken ontwikkeld in de vorm van gratis advies en begeleiding, premies en leningen. Anderzijds hebben zij voor de meest energieverslindende woningen een aantal dwingende maatregelen uitgevaardigd, zoals een renovatieverplichting of een verbod om dergelijke woningen nog te verhuren. Op die manier hanteren de regionale overheden dus een beleid van stimuli en verboden (van wortel en stok) om tegen 2050 tot een energiezuiniger woningpatrimonium te komen. 

Vlaamse steun via Mijn VerbouwPremie 

De Vlaamse overheid heeft Mijn VerbouwPremie in het leven geroepen. Die eengemaakte premie is zowel voor renovatie- als voor energiebesparende werken bestemd. Het gaat dan over werken aan de gebouwschil (bijvoorbeeld voor muur-, vloer- of dakisolatie en beglazing) en voor het verbeteren van de installatie(s) voor de verwarming (bijvoorbeeld de installatie van een warmtepomp) en het sanitaire warm water (onder meer via een warmtepomp- of zonneboiler).  

Mijn VerbouwPremie is vooral bestemd voor eigenaars-bewoners. Van groot belang is de inkomenscategorie waartoe je dan behoort. Als je over een lager inkomen beschikt, kan je op hogere premiepercentages en hogere premies rekenen. De Vlaamse overheid wil vooral die gezinnen ondersteunen die het meest financiële steun nodig hebben. Bepalend is het inkomen dat op je laatste gekende aanslagbiljet werd vermeld. Hierna volgt een schematisch overzicht van de 3 inkomenscategorieën die de Vlaamse overheid daarbij onderscheidt. 

Verschillen per inkomenscategorie 

Voor de laagste inkomenscategorie of voor de verhuurder aan een woonmaatschappij dekt Mijn VerbouwPremie tot 35% van de factuur bij onder meer dak-, muur-, vloerisolatie en -renovaties, binnenrenovaties, elektriciteit en sanitair. Voor de middelste inkomenscategorie blijft Mijn VerbouwPremie dan beperkt tot 25% van de factuur. Voor een aantal andere werken (warmtepomp, warmtepomp- en zonneboiler) kan Mijn VerbouwPremie voor de laagste inkomenscategorie oplopen tot 50% van de factuur. Voor de middelste inkomenscategorie blijft die premie dan beperkt tot 40% van de factuur. 

Ook de maximale bedragen liggen hoger bij de laagste inkomens. Voor een dakisolatie en -renovatie kunnen deze gezinnen tot 4.025 euro steun krijgen terwijl gezinnen uit de middelste inkomenscategorie maar 2.875 euro kunnen bekomen. Voor een hybride warmtepomp krijgt de laagste inkomenscategorie 3.200 euro en een gezin uit de middelste categorie 2.000 euro. Voor de hoogste inkomenscategorie worden de maximale bedragen vaker per m² weergegeven (bijvoorbeeld 8 euro per m² voor dakisolatie- en renovatie en 16 euro per m² voor hoogrendementsglas).  

Van premies uitgesloten werken 

Als je tot de hoogste inkomenscategorie behoort krijg je geen Mijn VerbouwPremie voor de renovatie van binnenmuren en trappen en evenmin voor elektriciteit en sanitair. De laagste en middelste inkomenscategorie kunnen hiervoor wel nog een Mijn VerbouwPremie krijgen. 

Sloop- en herbouwwerken komen niet in aanmerking voor Mijn VerbouwPremie. De renovatie van dak-, buitenmuur- en vloerwerken wordt enkel gesubsidieerd als zij gepaard gaat met isolatiewerken. Voor ramen en deuren kunnen de laagste en middelste inkomenscategorie enkel een premie krijgen als die door deze werken ook voldoen aan de ventilatie-eisen. 

Extra steun via EPC-labelpremie en Mijn VerbouwLening 

Eigenaars worden gestimuleerd om zo ver mogelijk te renoveren in de richting van het A-label. Via Mijn EPC-labelpremie geeft de Vlaamse overheid je een financieel extraatje (tussen 2.000 en 7.000 euro) als je een woning met een slecht label naar een (veel) beter label laat renoveren.  

Het premiebedrag varieert in functie van de 3 voormelde inkomenscategorieën. De laagste inkomenscategorie krijgt de hoogste premie. Daarnaast verhoogt het premiebedrag als de woning of het appartement ook voldoet aan minimale ventilatie-eisen. Deze labelpremie komt bovenop de individuele premies die via Mijn VerbouwPremie kunnen worden aangevraagd. Mijn EPC-labelpremie is er enkel voor woningen met een startlabel E of F en voor appartementen met een startlabel van D, E of F.  

Eigenaar-bewoners uit de laagste en middelste inkomenscategorieën kunnen bovendien maximaal 60.000 euro lenen voor de renovatie van hun woning. De gehanteerde rentevoet is steeds 3% onder de wettelijke rentevoet en kan niet onder 0% gaan.   

Renovatieverplichting op sleutelmomenten 

Daarnaast zet de Vlaamse overheid in op ‘sleutelmomenten’. Deze momenten zijn ideaal om over te gaan tot een energetische renovatie. Denk dan aan verkoop, een erfenis of een huurderswissel. De renovatieverplichting voor nieuwe eigenaars speelt hierop in. Zo moet iedereen die een woning met een slecht energielabel E of F via notariële overdracht verwerft (bijvoorbeeld met een verkoop), binnen de vijf jaar de woning energetisch verbeteren, minstens naar label D.  

In het Vlaams regeerakkoord 2024-2029 zijn er wel enkele wijzigingen aangekondigd. Maar deze zijn nog niet omgezet naar wetgeving. Vandaag zijn zij dus nog niet van toepassing. Het verstrengingspad wordt wellicht afgeschaft. In plaats van verstrengingen in 2028, 2035, 2040 en 2045, blijft het te behalen label in het kader van de renovatieverplichting label D. Om dit label te behalen zal je zes in plaats van vijf jaar tijd krijgen.  

Steunmogelijkheden in Waalse en Brusselse gewest 

De Waalse overheid zal bepaalde woonpremies pas toekennen na een audit. Maar ook voor die audit kan je een premie krijgen. Premies voor dakwerken en andere kleinere renovatie-ingrepen zijn beschikbaar zonder audit. Zoals in Vlaanderen hangt de hoogte van de premies af van het inkomen. De Waalse overheid hanteert traditioneel een basispremie die wordt vermenigvuldigd met 1, 2, 3, 4, 5 en 6 in functie van dat inkomen. De premies kunnen tot 90% van de facturen dekken. Zij worden op forfaitaire basis toegekend of per m². Premies zijn ook afhankelijk van technische prestaties die je moet kunnen bereiken. Bovendien biedt de overheid in Wallonië goedkopere leningen aan.  

In het Brusselse gewest is het wachten op een nieuwe regering om een duidelijk zicht te krijgen op de beschikbare renovatiepremies of andere tegemoetkomingen voor renovatiewerken die je in 2025 laat uitvoeren. Tot dan kan je voor die werken geen renolution-premies krijgen. 

Daarnaast heb je in het Brusselse gewest recht op een bijkomend abattement op de registratierechten voor een verbetering van de energieprestatie. Het abattement bedraagt 25.000 euro per sprong van energieklasse, op voorwaarde dat je de energieklasse met minstens twee klassen (twee letters) verbetert binnen een termijn van 5 jaar vanaf de registratiedatum van de aankoopakte. Een woning waarvan de energieklasse met 4 klassen verhoogt, geeft recht op een bijkomend abattement van 100.000 euro. Dat komt neer op een fiscaal voordeel van 12.500 euro. Dit bijkomend abattement geldt alleen als je voldoet aan de voorwaarden van het hoofdabattement op de registratierechten van 200.000 euro. 

Minimaal Vlaams energielabel tegen 2030 

Als dwingende maatregel om de slechtst presterende woningen uit te faseren werkt de Vlaamse overheid aan een aanscherping van de woningkwaliteitsnormen. Vlaamse woningen moeten nu al beantwoorden aan een minimale dakisolatienorm en de dubbelglasnorm. Vanaf 2030 komt er ook een minimaal EPC-label dat geleidelijk aan verstrengt. Het aanscherpen van deze maatregel zal gefaseerd gebeuren met mijlpalen in 2030, 2035 en 2040. 

Daarbij maakt de Vlaamse overheid een onderscheid tussen enerzijds open en halfopen woningen en anderzijds rijhuizen en appartementen. Voor rijwoningen en appartementen is de norm strenger, omdat zij een kleiner warmteverliesoppervlakte hebben. Open en halfopen woningen moeten tegen 2030 minimaal het label E halen. Voor appartementen en rijwoningen is dat label D.  

Een woning of appartement dat niet voldoet aan de dakisolatie- en de dubbelglasnorm of het minimale EPC-label niet haalt, kan ongeschikt worden verklaard en mag je dus niet meer verhuren. 

In het Brussels gewest mogen de woningen tegen 2033 niet meer dan 275 kWh (kilowattuur) per m² en per jaar verbruiken. In dit gewest zullen woningen met de meest energieverspillende labels G en F tegen dan energiezuiniger moeten worden.  

Meer info 

www.mijnverbouwpremie.be, www.mijnepclabelpremie.be, www.mijnverbouwlening.be en www.vlaanderen.be/renovatieverplichting 

https://energie.wallonie.be, www.swcs.be, https://www.flw.be/ 

https://renolution.brussels